پاورپوینت بررسی تاریخچه حمایت از اطفال و فرزندان یتیم و بی سرپرست در ایران
بخشی از مطلب
شواهد تاریخی نشان می دهد که در ایران تا قبل از اسلام جامعه از وجود
مراکزی جهت حفظ و نگهداری کودکان بی سرپرست بری بوده و خانواده ها بنا بر
سنت دیرینه مذهبی ، کودکان یتیم را نگهداری می کردند. بعد از ظهور اسلام و
گسترش آن در ایران رفته رفته در نگرش مردم به حمایت از محرومین و ناتوانان
تحولاتی مثبت پدید آمد.
از چگونگی شکل گیری و تاسیس مراکز پرورشی ایتام در ایران سابقه مدونی وجود
ندارد، از حدود 100 سال قبل با ورود برخی مطالب از غرب به ایران پدیده
پرورشگاه نیز به ایران وارد شد. اولین با ر فکر ایجاد پرورشگاه در ایران را
« ناصرالدین شاه » از مسافرت فرنگ آورده و نشانه هایی از آن در « سفرنامه
ابراهیم بیک» به چشم می خورد. «اسناد مجلس شورای ملی » سابق نشان می دهد،
در مجلس اول، موضوع تاسیس اولین پرورشگاه مطرح شده است که به نام مجلس و با
کمک نمایندگان تاسیس شود. نظر به اینکه تا تاریخ ذکر شده در مجلس ، سندی
از ایجاد پرورشگاه رسمی و گسترده نبوده و مراکز غربی هنوز در ایران پا
نگرفته بودند، پرورشگاه های خیریه کوچک خصوصی با نظارت مردم خیر تشکیل شده
بود.
هنگامیکه در سال 1269 ه.ش « جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران » بنیان گذاری
شد، در کنار وظیفه هایی که جمعیت های همانند آن در سراسر جهان به عهده می
گیرند برای خود وظیفه های دیگر نیز در نظر گرفت که از آن جمله تاسیس
پرورشگاه بود.
بر اساس اولین قانون بلدی شهرداری کشور که در سال 1283 ه.ش به تصویب رسید،
نگهداری اطفال سر راهی از جمله وظایف شهرداری محسوب شد. از این رو اولین
دارالایتام ( پرورشگاه ) در سال 1298 شمسی در دروازه قزوین و اولین
دارالرضاعه ( شیرخوارگاه ) نیز در دروازه دولت ایجاد شد و تا سی سال بعد
همین دو محل برای اینگونه اطفال تعیین شده بود.
در سال 1324 شمسی ، پرورشگاه دروازه دولت بنام « بنگاه مستقل پرورشگاه
کودکان» تغییر نام داد ولی شیرخوارگاه کماکان به فعالیت خود به شکل قبلی
ادامه داد.
در سال 1332 خانم پروین دولت آبادی 54 نفر از فرزندان یتیم پرورشگاه
شهرداری را به باغی واقع در امین آباد برد و محلی را به نام « پرورشگاه
پرورش کودک » ایجاد کرد.
در سال 1328 ، بنگاه پرورش کودک که تعدا کودکان آن به هفتصد نفر می رسید به
تفکیک دختران و پسران پرداخت و دختران در محل سی متری چهارراه لشگر مستقر
شدند.
در سال 1341 شمسی اولین دارالایتام که در سال 1298 شمسی در دروازه قزوین
تهران تاسیس شده بود با بنگاه پرورش کودک ادغام و سازمان تربیتی شهرداری
تهران با اساسنامه جدید تبدیل به سازمان تربیتی شهرداری پایتخت گردید . هدف
کلی این سازمان عبارت بود از اجرای وظایفی که به موجب بند 6 و بند 23 از
ماده 55 قانون شهرداری ها برای تاسیس پرورشگاه ها، شیرخوارگاهها،
کودکستانها و نگهداری اطفال بلاصاحب و سر راهی مقرر گردیده بود.
در سال 1349 شمسی شورای عالی سازمان تربیتی شهرداری پایتخت تصمیم گرفت که نام پرورشگاه را به شبانه روزی تغییر دهد.
در سال 1338 شمسی بعد از ایجاد آموزشگاه عالی خدمات اجتماعی و تربیت
مددکاران در ایران توجهی به وضع نگهداری اطفال یتیم شد و تغییرات ذیل انجام
گرفت:
1- کودکان یتیم بنگاه پرورش کودک که در امین آباد بودند به باغ چهارراه
لشگر انتقال داده شدند و پسرهای 14-10 ساله در قسمت غربی باغ ( خیابان
سینا) و تمام دختران در قسمت شرقی باغ ( خیابان 30 متری ) اسکان یافتند.
2- بیماران روانی که در باغ چهارراه لشگر بودند به باغ امین آباد انتقال داده شدند.
3- پرورشگاههای شهرداری بعدها بصورت ذیل تقسیم بندی شد:
الف – دارالرضاعه ( شیرخوارگاه ) برای اطفال کوچکتر ا 5 سال
ب – پرورشگاه شماره یک ( خیابان سی متری ) برای نگهداری دختران 6 سال به بالا
ج – پرورشگاه شماره دو ( خیابان دروازه قزوین) برای پسران 6 تا 10 سال
د) پرورشگاه شماره سه ( خیابان سینا) برای پسران 10 تا 14 سال
بعدها با بزرگ شدن پسران محل دیگری در یافت آباد بنام پرورشگاه شماره 4
برای آنها ایجاد شد و یک محل هم برای نگهداری معلولین تاسیس گردید.
نظام پرورشگاهی را در ایران ، جمعیت به اصطلاح خیریه ملکه و سایر انجمن ها و
خیریه های وابسته به شاهدخت ها گسترش بی رویه ای دادند به طوریکه قبل از
انقلاب حدود 16000 کودک و نوجوان که اکثرا دارای خانواده بودند به جای
زندگی در کنار والدین خود در پرورشگاه ها نگهداری شدند. »
4-کانون کارآموزی وابسته به سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی ( سابق) :
این کانون که از حدود 400 نفر از پسران بالای 12 سال نگهداری می کرده است.
در واقع یک مدرسه متوسط حرفه ای بوده که فرزندان در آن به کسب مهارتهای
حرفه ای مشغول بوده اند.
5- پرورشگاههای ایتام شاهپور دارای دو واتحد یکی مخصوص پسران و دیگری
مخصوص دختران بوده و از 110نفر پسر و 200 نفر دختر در خیابان سوم اسفند
نگهداری می کرده است.
6- بنگاه صغار دادگستری: این بنگاه که در خیابان ژاله سابق مستقر بوده تحت
نظارت دادستانی تهران از فرزندان بی سرپرست و با سرپرست نگهداری می نموده
است.
7- پرورشگاههایی که توسط افراد خیر و نیکوکار متمکن تاسیس گردیده اند.
و.....
