دانلود پاورپوینت با موضوع تاریخچه باغ ها
بخشی از مطالب:
در سنت کهن ما بقای شهر به وجود باغ بستگی داشت وشهر تا زمانی می توانست به هستی خود ادامه دهد که در مدخل آن باغ مستقر باشد.
بطوری که از نوشته های مورخان یونانی بدست می آید نزدیک به 3000 سال پیش،
پیرامون خانههای بیشتر ایرانیان را باغها احاطه کرده بودند و واژه پردیس
به همان باغهای پیرامون خانهها گفته میشده است. این شیوه بعداً برای سایر
ملل نیز سرمشق شده و بدنبال آن این واژه فارسی به دوردستهارفته است. بطوری
که امروزه در زبانهای یونانی و فرانسوی و سامی و دیگر زبانها نیز با
تغییرات و دگرگونیهایی بکار برده میشود.
علامه علی اکبر دهخدا درباره معنی واژه پردیس مینویسد:
“ پردیس لغتی است مأخوذ از زبان مادی (پارادئزا) به معنی باغ و بستان و از
همین لغت است پالیز فارسی و فردوس (معرب ) ”این واژه که در اوستا دوبار
بکار برده شده از دو جزء ترکیب یافته،یکی Pairi به معنی پیرامون و دیگری
Daeza به معنی انباشتن و دیوارکشیدن بوده است که برروی هم به معنای
درختکاری و گلکاری پیرامون ساختمان میباشد. این واژه در پهلوی پالیز شده و
در فارسی دری هم بکار رفته است. در دوره هخامنشیان و بعد از آن در سرتاسر
سرزمین ایران تعداد بیشماری باغهای بزرگ و باشکوه وجود داشته، این گونه
باغها که در یونان آن روز وجود نداشت مردم آن سامان و دیگر کشورها را جالب
نظر آمده وهمان واژه فارسی را نیز بکار بردند. امروزه این واژه درزبان
یونانی بصورت Paradeisos به معنی باغ، و در زبان فرانسه بصورت Paradis و در
زبان انگلیسی بصورت Paradise به معنی بهشت بکار برده میشود
نام دیگر این فضای سرسبز و دلانگیز “باغ” است. باغ هم واژهای فارسی است
که در پهلوی و سغدی نیز به همین شکل Bagh بکار برده میشود. برخی باغ را
مشترک در فارسی و تازی میدانند و بعضی نیز برآنند که این واژه در اصل تازی
بوده و جمع آن را “بیغان” میآورند، حال آنکه این واژه قطعاً فارسی است و
از فارسی به دیگر زبانها رفته است.ایرانیها از قدیم الایام به ساختن باغها و
باغچه در حیاطها ودور و بر بناها علاقه خاصی داشتهاند . شاید خاطره میهن
اصلی و خاستگاه قوم آریا منشأ این علاقه بوده است. آنها باغچههایی را که
در اطراف بنا میساختند “ په اره دئسه ” مینامیدند که به معنای پیرامون دژ
یا “دیس” بود. “دیس” یعنی بنا و کسی را که دیس میساخت “دیسا” یعنی بنا
مینامیدند. فرمانروایان شهرهای داخل ایران یا شهرهای قلمرو شاهنشاهی ایران
در خارج ، همه ملزم به ساختن چنین باغچههایی بودهاند. مثلاً یکی از این “
په اره دئسهها ” یا پردیسها در تخت جمشید بود که خشایارشاه در هنگام
برشمردن نام بناهایی که ساخته ، از آن یاد کرده است. واژه پردیس به معنای
بهشت در زبان عربی به فردوس و در زبانهای دیگر به پارادایز تبدیل شده است.
خود بهشت یا “ وهشت ” به معنای بهترین زندگی است و این بهشت به شکل باغی
سرسبز و خرم و زیبا مجسم میشده است. ما برای این مفهوم واژههای جنت،
فردوس، بهشت یا رضوان را بکار میبریم. در فارسی قدیم واژه پالیز هم به
همین معنا بوده است. چنانکه فردوسی گفته است: “وز آنجا به پالیزبنهاد روی”
. در بهشت کوثر هست و درختان و گلها و جویبارها، و در باغ نیز آب روان خوش
و گلهای زیبا و درختهایی که می توان در سایه آنها آرمید و این همه محصور
در دیواری که مانع ورود جهنمیان به آن شود.
باغ های ایرانی در دوران باستان دوره پارسها و پارتها
در ایران باستان به گل اسپرم یا اسپرغم می گفته اند و در سده های
نخستین هجری نیزاین نام بسیار به کار رفته است اقوامی که در ایران باستان
میزیسته اند از دوران باستان گونه های بسیاری از درختان و گلها و سبزه ها
را میشناخته و با گل پیوندی پایدار داشته اند و بزرگداشت نوروز که خود جشن
پیشباز آمدن بهار و گل و سبزه است نشانگر آن است نقوش گل و گیاه و آب در
نخستین آثار مکشوفه به ویژه در ظروف سفالی قرن های کهن خبر از اهمیت حضور
آنها در زندگی انسان ها در استقرار های اولیه دارند نقوش برجسته متعلق به
کاخ آشور بنیپال پادشاه آشور بین سالهای ۶۶۹ و ۶۳۰ قبل از میلاد کشف شده و
در نینوا موجود در موزه بریتانیا و حبر باغهای معلق بابل اهمیت باغ در
ساختار شعرهای کهن را میرساند و باغهای معلق بابل به وسیله بخت النصر برای
همسر ایرانی وی فرمانروای ماد احداث شده اند و طبق اصول طراحی پارادایس
ایجاد گردیده به طوری که از نظم خاصی برخوردار و تا زمان اسکندر هم به جای
مانده بود پردیس اخیرا کشف شده از پاسارگاد که احتمالا اولین طرح اجرا شده
از باغ اندر باغ عظیم شهر پایتخت ناتمام کورش بوده و نیز وصف پردیس کورش
جوان در شهر ساتراپ نشین غرب ایران که گزنفون نقل میکند دیگر نمونه هایی
کافی برای نمایش ولو نه خیلی روشن از رابطه ساختار باغ و شهر در شهرهای
طراحی شده هخامنشیان میباشدبدون جهت نبود که یونانیان هخامنشیان را بزگترین
باغسازان جهان میدانند بر روی سفالهای بدست آمده از شوش و تخت جمشید نقش
استخر آب و باغ و تک درخت ها دیده میشود و نقوش سنگی برجسته درختان سرو
وکاج و نخل را بر روی دیوارهای تخت جمشید نیز نمایانگر فراوانی این نوع
درختان در باغهای آن دوره و احترامی آست که مردم برای درخت قایل بوده اند
سابقه پردیس های ایرانی به قرن چهار میلادی بر میگردد و این عنوان بر
باغهایی اطلاق میشده که برای تفریح عموم احداث میگردید واژه پردیس ریشه
سانسکریت داشته و به مفهوم بهشت است که در متون انگلیسی همان واژه سانسکریت
پارادایس به کاررفته و در تورات از پردیس ایران باستان صحبت رفته است
سپاهیان باستان در سفرهای جنگی که از راههای پارس چین و باختر عبور کرده
اند در سفر نامه های جنگی خود از اینکه ایرانیان در دل بیابان بهشت های
زمینی آفریده اند با تحسین یاد کرده اند سنگ نگاره های هخامنشی نشانگر روشن
نظم هندسی باغهای ایرانی هستند و درختان راست قامت و موزون نقش بر جسته ها
که از نظم نظامی و لشکری سبق میبرند هم ریشگی و همسانی پلان های باغها و
بنا را بیان میکنند با انقراض سلسله هخامنشی ترکیب هندسی سر راست است و
باغها عمود بر هم کرت های چهار گوش مستقل که هیچ یک پس مانده کرتی دیگر
نیست باغها در کرت بندی های دقیقی سامان یافت و سراسر قرینه سازی شد چون که
طرح آن پیشاپیش در ایران روزگار هخامنشی توسعه جانانه یافته بود با پردیس
های ساسانی باغ نقشه ای با شکوه به خود گرفت که طرح های مندل وار و
کوشکهایی در ملتقای چهار خیابان داشت طرح پارک یا چهار باغ ساسانی به صورت
چلیپایی بود که قصر حاکم در مرکزش بود عین همین طرح را میتوان در ظروف
سفالی هخامنشی مشاهده کرد که نماد تربیعات چهارگانه عالمند آفریده های کوچک
اندازه ایران باستان چون قالی بهار نمای افسانه ای خسرو پرویز و ساختمان
کوشک سان تخت طاقدیس واقع میان یک درخت زار همچنین تکرار نماد درخت مقدس و
نقشمایه و بشنین و آرایش های دیواری بنا های تاریخی هخامنشی و اشکانی و
ساسانی ابقگر تصور باغ و تعلق آدمی به طبیعت است
