پاورپوینت بررسی مرمت حمام عبدالخالق سنندج
این حمام در ضلع شرقی راسته‌بازار سنندج قرار دارد . حمام دارای فضاهای
مختلفی است که در بیشتر حمام‌های استان نیز دیده میشود. آب لازم برای این
حمام از آب جاری قنات‌های شهر تامین می شود. ارتفاع سقف این حمام نسبتا
بلند است و ستون‌های چهارگوش سنگی، آب‌نما، حجره‌ها، رخت‌کن، گرم‌خانه،
خلوتی‌ها، سرویس و خزینه آن تابع اسلوب حمام سازی ایرانی در دوره صفوی است.
تزیینات معماری این بنا مشخص نیست. زیرا سطح دیوار آن با سیمان و کاشی
جدید اندود شده است. ولی گفته میشود این حمام دارای تزیینات آهکبری که در
شهر سنندج بسیار رواج داشت بود. نام بانی و سازنده‌ی این حمام عبدالخالق
خان بوده و علت نام گزاری حمام نیز همین بوده‌است.
آب لازم برای این حمام از آب جاری قنات‌های شهر تامین می‌شده‌است. گفته
میشود یک رودخانه کوچک هم از مقابل در ورودی حمام عبور می‌کرده‌است که
امروزه اثری از آن باقی نمانده‌است. این بنا بسیار شبیه حمام(وکیل الملک)
در شهر سنندج است و اکنون در تملک میراث فرهنگی استان کردستان قرار دارد و
حفاظت از آن و همچنین مرمت آن در حال انجام است. دیدن بناهایی شبیه این
حمام که منعکس کننده‌ی فرهنگ و سبک زندگی مردم قدیم ایران است می‌تواند در
آشنایی هرچه بیشتر ما با تاریخ و فرهنگ سرزمین‌مان موثر باشد.
چندین سال پیش در این کوچه و از جلوی این حمام رودخانه‌ای می‌گذشته و حال
اثری از آن باقی نمانده‌است. در چوبی حمام با چند پله به داخل هشتی راه
دارد. همان‌گونه که می‌دانید گذشتگان ما همواره برای حریم‌ها حرمت بسیار
قائل بوده‌اند و از این‌روست که این فرهنگ بر معماری ما نیز تاثیر گذاشته و
در بناهای قدیمی معمولا درها بدون هشتی و مستقیم به داخل حیاط راه ندارند
زیرا عبور میهمان از این فضا این فرصت را به میزبان می‌داد تا برای استقبال
از او آماده گردد. اما در حمامها معمولا فضای هشتی حکم سالن انتظار را
می‌یافت که به آن منتظری هم می‌گفتند. و روی این سکوها کسانی به انتظار
می‌نشستند تا درون حمام خلوت‌تر شود و صدای خشک خشک گفتن دلاک‌ها به انتظار
آنان پایان می‌داد. از فضای هشتی که عبور کنید به سربینه یا حمام سرد
می‌رسید به‌قاعده‌ی معمول، اینجا مکانی بوده برای خارج ساختن یا به تن کردن
جامه و از اجزای معماری مشترک آن با همه‌ی حمام‌های سنتی وجود سکوها وجود
حوض یا آب‌نمای وسط سربینه و وجود جاکفشی‌ها در زیر سکوهاست.این محله که در
قسمت جنوب شرقی واقع شده است، از شمال محدود به محله چهارباغ، از غرب به
محله سرتپوله و بازار و قطارچیان و از جنوب به خیابان ژاندارمری محال بود.
میگردد. محله آغه زمان یکی از محلات مهم شهر است که اقلیت های مذهبی از
جمله ۵۰ خانوار کلیمی در آن سکونت دارند. در گذشته عدهٔ مسیحیان و یهودیها
بیشتر بود که در طول زمان مهاجرت نمودهاند. عبادتگاه آنان به نام های کنیسه
کوچک و بزرگ و کلیسا در این محله
وجود دارد. مساحت آن نیز ۳۵۵۰۰۰ مترمربع است
موقعیت فعلی حمام عبدالخالق ابن حمام در ضلع شرقی بازار سنندج قرار دارد.
تاریخ ساخت آن دقیقا مشخص نیست و احتمالا به توره قاجاریه یا ماقبل آن تعلق
دارد. ارتفاع سقف نسبتا بلند است و ستون های چهار گوش ، آب نما، حجره درخت
کن . گرم خانه «سرویس بهداشتی به سبک صفوی در آن ساخته شده است.
آهکبری حمام عبدالخالق سنندج :
از جمله هنرهای تزئینی ارزشمندی که در حمامها استفاده فراوان داشته با
همکاری به شیوه گچبری است که در میان هنر های ترانیای در معماری حمام ها
جایگاه والایی را به خود اختصاس داده است .
این اعتبار نه تنها به سیبی کاربرد ویژه اهک با خواسی شیمیایی و مکانیکی
خاصی به عنوان مصالح ساختمالی مهم و مقاوم در فضاهای مرطوب حمام هاست، بلکه
به سبب شکل پذیری آهک نیز هست که همچون گچ اسکان کلده کاری و ریزه کاریها
را فراهم می کند, آهک برای ظرافت خاصی گچبری را ندارد لیکن تاتها مصالح
قابل استفاده ای است که در فضای مرطوب حمام، مقاوم و ماندگار است .آهکبری
حمام ها اصولادولا به است بالا به اول آهک با خواصی ساروج استفاده شده و در
لایه دوم با شیره خرما و الگور مخلوط شده است تا دیرتر بگیرد و فرصت کافی
برای سرش و کننده کاری تصاویر باقی باشد. نقوش آهکبری گاها به صورت رنگی در
زمینه سفید به کار رفته که از نوع برشی و کلده کاری نقوش حکایت می کند
لا مفصل ترین و زیباترین آهکبری ها معمولا در پاطاقی ها، زیر گایتو اطراف
روزنه مرکزی که کاربرد نورگیر را دارد اجرا میشود، ولی استفاده از آهکبری
در هشتی ورودی و گرم خانه و خلوتی های حمام نیز مرسوم بود که هر چه از به
سمت پایین بیابد , اهکاری ها پرکارتر خواهد شد. از سرابه راحتی در معر منشی
دید بینالده قرار خواهد گرفت.
نقوش اهگیری را می توان به چهار دسته تقسیم کرد. ۱- تقوشی هندسی:
معمولا از خطوط مستقیم، شکسته و زیگزاگ و گاه تلفیق خطوط در کالرهای اهکاری
شده به چشم می خورد. نقش دایره و متحتی در قالب اسلامی ها نیز از نقوش
آهکبری است.
“۔ تقوشش حیوانی:
این نقوش مسولا به صورت اهر و پرندگانی چون قاری و طاووس ، گاه به صورت
استیلیزه و گاه به فرم واقعی بر در و دیوار و داخل کار بندی های سربینه هاد
دیده میشود.و....
